Ijlst, Mauritiuskerk
|
| Kerk |
|
In de 13e eeuw werd een kerk gesticht, gewijd aan de heilige Mauritius. Het zou een driebeukige
kerk met zadeldaktoren zijn geweest. De kerk raakte in de 19e eeuw ernstig in verval en is in de
eerste helft van die eeuw geleidelijk ontmanteld. In 1827 is op een nieuwe locatie de huidige kerk
gebouwd naar ontwerp van J. Ankringa uit Sneek. In 1830 was deze één beukige kerk af. De toegangsdeur
onderin de toren wordt geflankeerd door zuilen met ionische kapitelen die een segmentvormig fronton
dragen. In 1868 is de kerk vergroot met een dwarsbeuk aan de zuidzijde. Zowel kerk als toren zijn
opgetrokken in een klein formaat bruine baksteen. Op de kerk bevinden zich drie windwijzers waarvan
het schip (uit het wapen van lJlst) afkomstig is van de oude kerk. De toren is fors en loopt uit in
een naaldspits. De toren bevat twee klokken waarvan één afkomstig is uit de voormalige kerk, daterend
uit 1700. De andere klok uit de voormalige kerk, daterend uit 1542 staat sinds 1972 op een stenen sokkel
naast het gemeenschapshuis, en is vervangen in 1970 door een kopie.
De kerkzaal is ruim. De gestucte wanden tussen de spitsbogige, houten vensters zijn verlevendigd door kolossale houten Toscaanse halfzuilen. Een lichtblauw geschilderd tongewelf overspant de ruimte. De preekstoel dateert uit 1672 en is voorzien van fraai snijwerk. Het is nog afkomstig uit de voormalige Rooms-Katholieke kerk. Het doopbekken is in 1861 geschonken door de familie Oppedijk en is geplaatst op een houten zuiltje, voorzien van houtsnijwerk in renaissance-trant. Het dateert vermoedelijk uit de 17de eeuw. Naast de zijingang is het predikantenbord uit ca. 1875 geplaatst. De kerk is in 2000 in- en uitwendig gerestaureerd en opnieuw geschilderd. De banken werden volgens een nieuw bankenplan ingedeeld. De kerk is een rijksmonument. |
| Orgel |
| 1834 |
| Het orgel wordt gebouwd door L.J. en J. van Dam uit Leeuwarden. Hierbij wordt gebruik gemaakt van ouder pijpwerk, o.a. van het Bader-orgel uit 1645. De midden- en zijtorens worden bekroond door imitatiebeelden. Het zijn uitgezaagde vrouwenfiguren in grisaille geschilderd door S.R. Nicolai te Leeuwarden. Op 9 januari 1834 is het orgel in gebruik genomen. |
| 1855 |
| Het orgel raakt beschadigd tijdens een brand. |
| 1865 |
| Restauratie door P.J. Radersma uit Wieuwerd. |
| ±1880 |
| Restauratie door L. van Dam & Zn. uit Leeuwarden |
| 1910 |
| Restauratie door L. van Dam & Zn. uit Leeuwarden. |
| 1967 |
| Restauratie door E. Leeflang uit Apeldoorn. Hierbij werd de Violoncel 8' vervangen door een Quint 3'. Adviseurs zijn Dr. M.A. Vente en dhr. Edskes. |
| 2015 |
| Groot onderhoud door Fa. Bakker & Timmenga uit Leeuwarden. |
| Dispositie |
| Hoofdwerk, C - f''' | Bovenwerk, C - f''' | ||||||
|
Prestant Holpijp Octaaf Fluit Quint Octaaf Cornet D Trompet |
8' 8' 4' 4' 3' 2' 3-4 st. 8' |
Prestant Fluit Viola, disc. Prestant Fluit Fluit |
8' 8' 8' 4' 4' 2' |
||||
| Pedaal, C - f | Werktuigelijke registers | ||||||
| Aangehangen |
Manuaalkoppel Tremulant |
||||||
| Geschiedenis over kerk en orgel |
| Verteller | : | Jan Jongepier (1941-2011) |
| Duur | : | 6 minuten en 25 seconden |
| Bron | : | Radio opname Omrop Fryslân uit 1998 |
| Improvisatie over Lied 429 LbK. |
| Organist | : | Jan Jongepier |
| Duur | : | 8 minuten en 37 seconden |
| Bron | : | Radio opname Omrop Fryslân uit 1998 |